57,90 €
Prijzen zijn netto, exclusief BTW en verzendkosten
Waarden voor het vocht- of watergehalte kunnen absoluut worden uitgedrukt in gram of liter, of relatief in procenten ten opzichte van de massa of het volume. Bij relatieve waarden is het belangrijk om te controleren of het percentage gebaseerd is op de vochtige of droge substantie. Hoe hoger het watergehalte, hoe groter de verschillen tussen de verschillende referentiegronden.
Wanneer vocht wordt bepaald door het drogen van monsters, kunnen zowel de absolute vochtigheid als de relatieve vochtwaarden worden berekend met behulp van de blauw gemarkeerde formules in de tabel. Bij sommige vochtbalansen, die worden gebruikt als vochtmeters, kan niet worden gekozen of de relatieve vochtwaarde wordt gebaseerd op de droge of vochtige toestand. Beide waarden kunnen echter eenvoudig worden berekend uit de vocht- en droge massa.
Bijzonderheid bij gasvormige stoffen
Bij gasvormige stoffen is de hoeveelheid waterdamp die kan worden opgenomen afhankelijk van zowel de temperatuur als de druk. Daarom wordt de relatieve vochtigheid van gassen niet gerelateerd aan massa of volume, maar aan de verzadigingshoeveelheid waterdamp die haalbaar is onder de huidige temperatuur- en drukomstandigheden. Bij bekende temperatuur- en drukwaarden kan uit de relatieve vochtigheid van gassen of gasmengsels ook de absolute vochtigheid worden bepaald.
| Proefmassa | Droge massa | Absolute vochtigheid = Watergehalte | Relatieve vochtigheid gebaseerd op het vochtgewicht |
Relatieve vochtigheid gebaseerd op het droge gewicht |
Verschil in relatieve vochtwaarden |
|---|---|---|---|---|---|
| A | B | C = A - B | D = (A - B) / A | E = (A - B) / B | F = E - D |
| 100 g | 99 g | 1 g | 1 % | 1,01 % | 0,01 % |
| 100 g | 90 g | 10 g | 10 % | 11,11 % | 1,11 % |
| 100 g | 75 g | 25 g | 25 % | 33,33 % | 8,33 % |
| 100 g | 50 g | 50 g | 50 % | 100 % | 50 % |
| 100 g | 25 g | 75 g | 75 % | 300 % | 225 % |
| 100 g | 10 g | 90 g | 90 % | 900 % | 810 % |
| 100 g | 1 g | 99 g | 99 % | 9900 % | 9801 % |
Veel materialen bevatten onder normale omgevingsomstandigheden water en kunnen bovendien bepaalde hoeveelheden vocht opnemen en meer of minder snel weer afgeven aan de omgeving. 
Omdat het watergehalte een belangrijke rol speelt bij vele fysische, chemische en biologische processen, en daardoor de houdbaarheid en verwerkbaarheid van stoffen bepaalt, wordt het vaak gecontroleerd met behulp van elektronische vochtmeters. Elektronische vochtmeters hebben ten opzichte van de droogmethode het voordeel dat ze ter plaatse, zeer snel en vaak ook niet-destructief of slechts minimaal destructief kunnen meten. De verschillende typen onderscheiden zich onder andere qua meetprincipe. Meestal heeft het gebruikte meetprincipe een doorslaggevende invloed op de geschiktheid voor bepaalde toepassingen.
Vanwege het belang van materiaalvochtigheid voor de bruikbaarheid en duurzaamheid van materialen, is er een breed scala aan meetapparaten ontwikkeld voor verschillende taken en toepassingsomstandigheden. Voordat een beslissing wordt genomen over de aanschaf van een bepaald apparaat, moet worden vastgesteld welke eisen de vochtmeter absoluut moet vervullen. Dit omvat bijvoorbeeld de vraag of het apparaat voor de beoogde toepassing gekalibreerd moet zijn.
Hier een overzicht van belangrijke criteria die in overweging moeten worden genomen:
Voor gebruik op wisselende locaties, voor verschillende materiaaltypen of bij materialen waarvan de exacte samenstelling onbekend is, is het vaak aan te raden om meerdere vochtmeters met verschillende meetprincipes te gebruiken of een gecombineerd apparaat met meerdere meetprincipes. Bijvoorbeeld, bij vochtschade aan gebouwen of opgeslagen goederen kan met een vochtmeter die werkt volgens de weerstandsmethode de verspreiding van het vocht worden bepaald. Vervolgens kunnen monsters op representatieve locaties worden genomen en hun vochtgehalte worden gemeten met een vochtbalans.
In de volgende secties worden de voordelen en beperkingen van de meest gebruikte methoden voor vochtbepaling kort toegelicht, om hun geschiktheid en ook beperkingen voor specifieke toepassingen te illustreren.
Vochtbalansen
Vochtbalansen vereenvoudigen de uitvoering van de droogmethode, maar zijn vaak beperkt tot zeer kleine monsterhoeveelheden. Deze vochtmeters combineren een precisieweegschaal en een droogkamer in één apparaat. 
Monsters van het te testen materiaal worden gedroogd totdat er geen gewichtsverlies meer optreedt. Het gewichtsverschil komt bij de meeste materialen en bij correcte uitvoering overeen met het verdampte watergehalte.
Omdat de monsterhoeveelheid in vochtbalansen meestal zeer klein is, wordt de droogtijd in de meeste gevallen verkort ten opzichte van droging in een droogoven. Bovendien wordt automatisch gewogen en kunnen verschillende droogprogramma’s worden geselecteerd die na start automatisch worden uitgevoerd. De apparaten bepalen meestal niet alleen het begin- en eindgewicht, maar berekenen hieruit ook het vochtgehalte van het onderzochte monster.
Capacitieve of diëlektrische vochtmeters
Materialen die vocht opnemen, veranderen hun eigenschappen in een elektrisch veld afhankelijk van het vochtgehalte. Vochtmeters die de capaciteit meten, werken snel en niet-destructief. De metingen kunnen op dezelfde of aangrenzende locaties onbeperkt worden herhaald. Meetdiepte en meetresultaten worden zowel beïnvloed door het type als de structuur van het materiaal. Ze kunnen ook worden beïnvloed door vreemde materialen of opgeslagen zouten in het meetgebied. Voor bekende materialen en gedefinieerde omgevingsomstandigheden zijn betrouwbare meetresultaten mogelijk. Bij andere omstandigheden zijn deze apparaten goed geschikt voor het snel identificeren en afbakenen van gebieden met verhoogd vochtgehalte.
Vochtmeters met weerstandsmeting
Naarmate het vochtgehalte toeneemt of afneemt, veranderen ook de elektrische weerstand en geleidbaarheid. Omdat deze elektrische waarden echter ook worden beïnvloed door de temperatuur en materiaalsamenstelling, moet bij deze methode met enkele belangrijke punten rekening worden gehouden. De invloed van temperatuurverschillen kan bij sommige modellen worden gecompenseerd met sensoren, speciale componenten of handmatige instellingen. Voor materialen of materiaalgroepen die in de database zijn opgeslagen, biedt dit een hogere nauwkeurigheid. Slechts enkele vochtmeters met weerstandsmeting bieden echter de mogelijkheid om eigen referentielijnen in te voeren.
Vochtmeters met weerstand- of geleidbaarheidsmetingen bieden snelle resultaten bij minimale destructieve metingen. De waarden maken het mogelijk om vochtverschillen te identificeren en hun omvang af te bakenen. Gedeeltelijk geïsoleerde meetsondes maken het mogelijk om waarden op verschillende dieptes te bepalen. Dit helpt bij het beoordelen van het drooggedrag en de oorzaken van vochtproblemen.
Vochtmeters met microgolftechnologie
Microgolven van bepaalde golflengtes worden beïnvloed door watermoleculen en omgekeerd. Ze kunnen niet alleen worden gebruikt om waterhoudende stoffen te verwarmen, maar ook voor gerichte vochtbepaling. Microgolven die op watermoleculen botsen, worden vertraagd, gedempt en deels gereflecteerd. Deze veranderingen zijn meetbaar en maken een nauwkeurige, snelle en niet-destructieve bepaling van het watergehalte mogelijk.
| Meetprocedure | Beperkingen | Voordelen | |
|---|---|---|---|
| Droogoven / Darr-methode |
|
|
|
| Vochtbalans |
|
|
|
| Capacitieve meting |
|
|
|
| Weerstandsmeting |
|
|
|
| KRL-methode (Gerelateerde luchtvochtigheid) |
|
|
|
| Microwave-methode |
|
|
|
Kalibreren is het controleren van de nauwkeurigheid van meetinstrumenten volgens vastgelegde procedures en voorwaarden. Kalibratie moet ervoor zorgen dat de met de apparaten gemeten waarden correct zijn. Vooral daar waar meetwaarden invloed hebben op de bruikbaarheid van een materiaal of product, zijn vaak gekalibreerde meetmiddelen vereist.
Vanwege de aard van de meetmethode moeten bij sommige typen vochtmeters de daadwerkelijke meetwaarden worden beoordeeld via niet-lineaire materiaalkarakteristieken. Deze apparaten moeten altijd worden gekalibreerd voor de materialen en vochtigheidsbereiken waarvoor ze gebruikt zullen worden. De droogovenmethode kan hierbij als referentie worden gebruikt, ongeacht het materiaal.
Bij vochtbalansen zijn nauwkeurige resultaten onder andere afhankelijk van de precisie van de weegresultaten binnen het gebruikte meetbereik. 
Bij deze apparaten wordt daarom tijdens de kalibratie gecontroleerd met verschillende precisiegewichten hoe nauwkeurig ze wegen. Voor bepaalde materialen is het ook belangrijk dat tijdens het drogen de vastgestelde maximumtemperaturen niet worden overschreden, om vertekening van de resultaten door chemische veranderingen in het materiaal te voorkomen. Wanneer een vochtbalans regelmatig wordt gebruikt voor hittegevoelige materialen zoals gips, kunststoffen of houtproducten, moeten ook de temperatuurwaarden worden gekalibreerd.
Wanneer vochtmeters in de handel worden gebruikt, bijvoorbeeld bij de inkoop van graan voor prijsbepaling, moeten ze geijkt zijn. Ook ijking is een controle van de meetnauwkeurigheid, maar in tegenstelling tot kalibratie wordt ijking uitgevoerd en gecontroleerd door de ijkautoriteit. De ijktermijn voor graanvochtmeters bedraagt één jaar voor apparaten met spectraalmeettechniek en twee jaar voor apparaten met een andere meettechniek.
Wanneer vochtmetingen op kleine monsterhoeveelheden moeten worden uitgevoerd, bieden vochtbalansen aanzienlijke voordelen ten opzichte van andere meetapparaten. De compacte balansen, waarbij het monster in een kamer wordt gedroogd door verhitting en continu wordt gewogen, werken materiaalonafhankelijk. Er hoeven dus geen materialspecifieke karakteristieken te worden meegenomen in de evaluatie van de resultaten.
Alleen de toegestane temperaturen voor het drogen moeten worden gerespecteerd en correct worden ingesteld op de vochtmeterbalans. Materialen waarvoor droogtemperaturen in normen zijn vastgelegd, moeten ook in de vochtbalans bij deze temperatuur worden gedroogd. Bij sommige materialen bestaat anders het risico dat niet alleen vrij water uit de poriën verdampt, maar ook chemisch gebonden water vrijkomt.
De materiaalvochtigheid wordt bepaald door het verschil in massa tussen het natte en droge monster. Hierdoor is het resultaat eenvoudig te begrijpen en gemakkelijk te controleren. Het is echter essentieel om op te letten of de vermelde relatieve vochtigheid in procenten wordt weergegeven ten opzichte van het droge gewicht of het totale gewicht van het natte monster. Bij sommige vochtmeters is het mogelijk te kiezen welke van de twee varianten wordt weergegeven.
Wanneer een vochtmeter slechts één weergavemogelijkheid biedt, kan eenvoudig worden getest of het percentage is gebaseerd op de droge of de totale massa. Na het drogen van een met water gevulde monsterschaal moet de vochtwaarde ofwel rond de 100 procent liggen of veel hoger. De waarde rond 100 procent betekent dat de vochtigheid is gebaseerd op de totale massa van het natte monster.
Door de snelle droging van kleine monsters en de gelijktijdige automatische weging is de vochtbepaling met een vochtmeterbalans sneller dan de klassieke droogovenmethode. De apparaten nemen weinig ruimte in beslag en zijn eenvoudig te bedienen. Hierdoor zijn ze niet alleen geschikt voor vochtmetingen in laboratoria, maar ook ideaal voor steekproefsgewijze controles bij drooginstallaties, inkomende goederen, opslag en productie.
Vochtmeters bij inkomende inspectie van grondstoffen en hulpstoffen
Het vochtgehalte van sommige grondstoffen en hulpstoffen beïnvloedt hun houdbaarheid, opslagmogelijkheden en bruikbaarheid. Wanneer materialen op gewicht worden afgerekend, moet het vochtgehalte vaak worden meegenomen in de prijsbepaling. Met een vochtmeter of de droogovenmethode wordt gecontroleerd welk watergehalte de materialen bij levering hebben. Bij te hoge of te lage vochtwaarden worden prijsaanpassingen toegepast en kan een levering zelfs worden geweigerd.
Bij veel gebruikers worden de vochtwaarden van materiaalmonsters, bepaald met een vochtmeter, digitaal opgeslagen voor documentatie of verdere verwerking. Steeds meer bedrijven gebruiken een ERP-systeem (bijvoorbeeld SAP, Infor of ebootis) om alle operationele gegevens centraal te beheren. Het is daarom handig om de meetwaarden direct van de vochtmeter naar het ERP-systeem over te dragen.
Met directe elektronische overdracht zijn de meetgegevens onmiddellijk beschikbaar binnen het ERP-systeem. Afhankelijk van de systeemconfiguratie kunnen de vastgelegde vochtwaarden bijvoorbeeld worden gebruikt voor:
Om meetgegevens direct naar het ERP-systeem te verzenden, moet de gebruikte vochtmeter een interface voor gegevensoverdracht hebben. Veel vochtmeters bieden een RS232- of USB-aansluiting. De digitale gegevens moeten correct worden geïmporteerd en geïnterpreteerd door het ERP-systeem, waarvoor meestal een instelmogelijkheid in het ERP of aanvullende software vereist is.