2.023,00 TL
KDV ve Kargo ücreti hariç
Anemometre, akış hızlarını ölçmek için kullanılan cihazlara verilen isimdir. Yunanca kökenli “Anemos” kelimesi “rüzgar” anlamına gelir. Ancak anemometre terimi yalnızca rüzgar hızını ölçen cihazlar için kullanılmaz; havadaki diğer hareketler ile teknik gazların akışları da anemometre ile ölçülebilir. Bazen sıvıların akış hızını ölçen cihazlar da anemometre olarak adlandırılmaktadır.
Anemometreler günümüzde birçok farklı yapı ve donanım seçeneğiyle sunulmaktadır. Aşağıdaki metinde, doğru ürün seçimini kolaylaştırabilecek bazı temel bilgilere yer verilmiştir. Eğer belirli bir uygulama için standart olarak üretilen bir anemometre uygun değilse, birçok üretici özel ihtiyaçlara yönelik bireysel çözümler de sunmaktadır.
Anemometreler, ya ölçüm, değerlendirme ve gösterim birimlerini içeren tam bir ölçüm sistemi olarak ya da yalnızca sensör şeklinde, veri kaydediciler (datalogger), alarm üniteleri, göstergeler veya anahtarlama cihazları gibi ayrı değerlendirme ünitelerine bağlanabilen arabirimlerle birlikte sunulmaktadır. Öncelikle anemometrenin kullanım amacı ve özel gereksinimleri net bir şekilde belirlenmelidir. Ardından farklı modeller karşılaştırılmadan önce aşağıdaki hususlar açıklığa kavuşturulmalıdır.
Cihaz Seçiminde Dikkate Alınması Gereken Kriterler:
Çoğu anemometre, yapıları gereği tüm hızlarda doğru ölçüm yapmaya uygun değildir. Çok yüksek veya çok düşük akış hızları tespit edilemez. Ayrıca, cihaz seçimi yapılırken mutlaka hangi akış yönlerinin ölçülmesi gerektiği de dikkate alınmalıdır. Havalandırma kanallarında yapılan ölçümler ve kaçağın tespiti için genellikle sadece bir akış yönünü ölçebilen bir anemometre yeterlidir. Ancak rüzgar hızlarını ölçmek için, anemometrenin tüm rüzgar yönlerinde çalışması önemlidir.
Akış hızı için uluslararası alanda farklı birimler yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu birimler, dönüşüm faktörleri ile birbirine çevrilebilir. Ancak, anemometrelerin ölçüm değerini ihtiyaç duyulan birimde anında göstermesi daha kullanışlıdır. Birçok anemometre, farklı birimler arasında seçim yapılmasına olanak tanır. Ayrıca, hacim akışını hesaplayan anemometreler, hacim başına zaman birimi için gereken ölçü birimini hemen gösterecek şekilde tasarlanmalıdır.
| Başlangıç Değeri | Metre/Saniye (m/s) | Feet/Dakika (ft/dak) | Knot/Düğüm (kn) | Kilometre/Saat (km/saat) | Mil/Saat (mph) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 m/s | 1 | 196,87 | 1,94384 | 3,60 | 2,23694 |
| 1 ft/dak | 0,00508 | 1 | 0,00987 | 0,01829 | 0,01136 |
| 1 kn | 0,51444 | 101,26859 | 1 | 1,8519 | 1,15078 |
| 1 km/saat | 0,27778 | 54,68066 | 0,53996 | 1 | 0,62137 |
| 1 mph | 0,44704 | 88 | 0,86898 | 1,60934 | 1 |
Mobil dijital anemometreler, ölçüm değerini genellikle doğrudan cihaz ekranında gösterir. Sabit olarak kullanılan anemometreler ise sıklıkla öyle bir şekilde monte edilir ki, ölçüm noktasında doğrudan okuma yapmak zordur. Bu nedenle, bu anemometrelerin ölçüm sonuçları, kablo veya kablosuz bağlantı ile diğer gösterim veya değerlendirme cihazlarına aktarılır ve burada görüntülenir.
Bir anemometre bellekli olarak gerektiğinde, sadece bellek boyutu ve bellek hızı önemli değildir. Ayrıca, verilerin hangi formatta ve hangi ek bilgilerle kaydedileceği ve verilerin nasıl okunabileceği de dikkate alınmalıdır. Anemometreler, güç kaynağı, veri ve sinyal iletimi için bağlantı noktalarına sahip olabilir. Rüzgar uyarı sistemlerindeki anemometreler, örneğin, optik veya akustik alarm cihazlarına bağlanabilen girişlere sahip olabilir. Alarm, anemometredeki ölçüm değeri belirlenen sınır değeri aştığında tetiklenir.
Anemometreler genellikle ya sabit kullanım ya da mobil uygulama için tasarlanmıştır. Farklar, özellikle kullanım şekli, güç kaynağı türü ve bağlantı noktalarında görülür. Sabit olarak yerleştirilen anemometreler genellikle sürekli ölçüm için kullanılır ve sürekli olarak ölçüm verilerini depolar veya iletir. Buna karşın, mobil anemometreler çoğunlukla tekil ölçümler veya akış koşullarının belirli bir süre için kontrol edilmesi amacıyla kullanılır.
Sadece akış hızı ve akış yönü değil, aynı zamanda kontrol noktasına erişim ve havada bulunan partikül yükü de göz önünde bulundurulmalıdır. Cihazın yapı tipi ve çalışma prensibine bağlı olarak, bazı anemometreler belirli kullanım koşulları için özellikle uygun olabilir.
Anemometreler, ek sensörlerle akışkanın sıcaklığını da belirleyebilir. Örneğin, bir anemometre ile sıcaklık sensörü, havalandırma ve klima teknolojisi alanlarında veya kaçağın tespiti gibi durumlarda, ayrı olarak ölçülmesi gerekmeyen faydalı ek bilgiler sağlar.
Bir hacim akışı hesaplama özelliğine sahip anemometre, çap alanı girildikten sonra, doğrudan ekranda hacim akışını gösterebilir. Ancak, borulardaki hacim akışı için hassas sonuçlar elde etmek amacıyla, anemometrede saklanan formüllerin gerçek akış koşullarına uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir. Belirli durumlar için, akış kenar bölgeleri ve çekirdek akışları için ağırlıklandırmalar anında dikkate alınabilir.
Bir anemometre satın alırken, doğru modeli seçmek, bireysel ihtiyaçlara ve planlanan kullanıma göre belirleyici bir faktördür. Farklı ölçüm prensipleri, örneğin mekanik hareket, sıcaklık ölçümü veya ultrasonik teknoloji, farklı avantajlar sunar ve bunlar kullanım alanına göre değişkenlik gösterir.
Dış mekan kullanımı için özellikle uygun olan anemometreler mevcuttur, örneğin kupalı anemometreler, bu cihazlar dayanıklılıkları ve basit kullanım özellikleriyle öne çıkar. Diğer modeller ise, örneğin sıcak telli anemometreleri, çok yüksek hassasiyet sunar ve özellikle hassas bilimsel ölçümler veya kontrollü ortamlarda kullanılmak için uygundur.
Hava hareketi ile dönen bir tekere sahip anemometreler, en eski rüzgar ölçüm cihazlarından biridir. Akış ne kadar güçlü olursa, teker o kadar hızlı döner. Bu tür anemometreler, yapısal özelliklerine göre pervaneli anemometreler ve kupalı anemometreler olarak ikiye ayrılır.
Pervaneli anemometrede, tıpkı bir yelkenli veya pervane gibi, birkaç kanat bir dönme eksenine yerleştirilmiştir. Pervane rüzgarla hareket etmesi için, dönme ekseninin akış yönünde döndürülmesi gerekir. 
Pervaneli anemometreler, maksimum hızı ancak doğru bir şekilde hizalandığında ölçer. Gerçek ölçüm, ardından dönme sayısının sayılmasıyla yapılır. Modelle göre, dönüşler ya bir Hall sensörü ile ya da pervane kanadına takılı bir yansıtıcı işaretin optik sensör tarafından taranmasıyla kaydedilir.
Kupalı anemometrelerinde, eğimli kanat yüzeyleri yerine kupalar, dönme ekseni etrafına yerleştirilmiştir. Bu anemometrelerin dönme ekseni, tüm rüzgar yönlerini algılayacak şekilde hizalanır. Yani, bu tür anemometreler yön bağımsız olarak ölçüm yapar. Genellikle, binalarda, vinçlerde, gemilerde, havaalanlarında ve rüzgar türbinlerinde rüzgar ölçümü yapmak için sabit anemometre olarak kullanılır.
Dönen anemometreler, ekran görüntüsü olmadan bile rüzgar akımlarının algılanmasını sağlar. Ancak, dönen parçaların atıcılığı nedeniyle, çok düşük hızlarda ve hızlı değişimlerde düzgün çalışmazlar .
Sıcak tel anemometre, bir hava akımının hızını ölçmek için kullanılan bir cihazdır. Bu anemometre, bir telin elektrik akımıyla ısıtılması ve çevresindeki hava akış hızına orantılı olarak ısısını iletmesi prensibine göre çalışır. Isıtma telleri genellikle nikel-krom veya platinden üretilir ve çapları yalnızca 0,3 mm kadar küçük olabilir.
Termal anemometre, ince bir teli ısıtarak çalışır ve ardından, hava hızındaki değişimlere rağmen telin sıcaklığını sabit tutmak için ne kadar enerji gerektiğini ölçer. Rüzgar hızı arttığında, teli istenilen sıcaklıkta tutmak için daha fazla enerji gerekir; rüzgar olmadığında ise daha az enerji yeterlidir. Bu enerji, bir gerilim (voltaj) olarak ölçülür ve anemometre bu gerilim değerini rüzgar hızına dönüştürür.
En yaygın sıcak tel anemometre tipi, her biri kendi sıcaklık kontrol sistemine sahip iki tel kullanır ve bu teller Wheatstone köprüsü devresiyle birbirine bağlanır. Tellerden biri ısıtılırken, diğeri referans noktası olarak görev yapar. Köprü üzerindeki gerilim ölçülerek hava hızındaki değişiklikler yüksek hassasiyetle belirlenebilir. Ayrıca, bu tür anemometreler ortam sıcaklığı ve atmosfer basıncını ölçen sensörlerle donatılmıştır; böylece bu çevresel faktörlerdeki dalgalanmalara karşı gerekli düzeltmeler yapılabilir.
Sıcak telli anemometreler, çok çeşitli koşullar altında rüzgar hızını yüksek doğrulukla ölçebilme yetenekleri sayesinde, hem meteorolojik çalışmalar hem de hassas ölçümlerin gerekli olduğu endüstriyel uygulamalar için ideal bir çözümdür. Ayrıca, diğer rüzgar hızı sensörlerine kıyasla çok daha küçük ve hafif olduklarından, yer kaplama veya ağırlık sınırlamaları olmaksızın farklı noktalara kolayca monte edilebilirler.
Sıcak tel anemometreler, geniş bir sıcaklık ve basınç aralığında hassas ölçümler yapabilen güvenilir ve verimli ölçüm cihazlarıdır. Bu teknoloji sayesinde bilim insanları ve mühendisler hava hızını büyük bir doğrulukla ölçebilir, bu da çeşitli süreçlerin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlar. Yüksek hassasiyet ve güvenilirlikleri sayesinde sıcak tel anemometreler, pek çok sektörde geniş bir uygulama yelpazesi için son derece uygundur.
Bunlara şunlar dahildir:
Sıcak Tel Anemometreler, geniş bir sıcaklık ve basınç aralığında hava hızını yüksek doğrulukla ölçebilir ve böylece daha hızlı ve maliyet etkin veri toplama imkanı sağlar. Ayrıca, sıcak tel anemometreler, endüstriyel uygulamalarda hava akışını izlemek için kullanılabilir, örneğin yanma sistemleri ve havalandırma kanallarında.
Bunun yanı sıra, termal anemometreler küçük boyutları ve taşınabilirlikleri sayesinde araştırma laboratuvarlarından endüstriyel tesislere kadar çok çeşitli uygulamalarda kullanılmak için idealdir. Doğru kurulum ve bakım ile sıcak tel anemometreler, büyük onarımlar veya parça değişiklikleri gerektirmeden yıllarca kullanılabilir. Bu nedenle, diğer hız sensörlerine kıyasla mükemmel bir fiyat/performans oranı sunarlar.
Pitot tüplü anemometre, hava hızını ölçen bir cihazdır. İki açılış bulunan bir tüpten oluşur ve bu açılışlar, fark basınç ölçümü yapar. Cihaz, Bernoulli ilkesine dayanır; bu ilke, bir ortamın hızının arttığı yerde basıncın daha düşük olduğunu belirtir.
Pitot tüplü anemometrenin doğruluğu, birkaç faktöre bağlıdır. Bunlar arasında, akış yönüne göre doğru yerleştirilmesi ve belirli ortamlar (sıvı veya gaz) için doğru kalibrasyonun yapılması yer alır. 
Ayrıca, akış türbülanslı olduğunda, partiküller yolundaki engeller nedeniyle sapabilir ve bu da ölçüm hatalarına yol açabilir. Pitot tüplerinin dikkatli bir şekilde yerleştirilmesi, daha az türbülanslı akışlarda daha doğru ölçümler elde edilmesini sağlar.
Pitot tüplü anemometreler, HVAC (Isıtma, Havalandırma ve İklimlendirme) uygulamaları için popüler bir tercihtir çünkü küçük kanallarda ve diğer dar alanlarda hava hızını doğru bir şekilde ölçebilirler. Anemometre, bir hava akış ölçer veya başka bir ölçüm cihazına bağlı olan bir Pitot tüpünden oluşur ve bu cihaz daha sonra hava hızını ölçmek için kalibre edilebilir.
Çoğu modern Pitot tüplü anemometre, hava akış özelliklerini daha detaylı ölçmek için sıcaklık sensörleri veya nem ölçerler gibi sensörler de içerir. Bu, kullanıcının havanın odadaki hareketini daha iyi anlamasına yardımcı olur ve hava yönetimi konusunda bilinçli kararlar almasını sağlar.
Bir Pitot tüplü anemometrenin temel prensibi, hava hızından kaynaklanan fark basıncı ölçmesidir. En basit formunda, bir Pitot tüpünün iki ucu atmosfere açıktır; bir uç doğrudan hava akışına yerleştirilirken, diğer uç aynı yöne yönlendirilmiş fakat ilk uçla 90°’lik bir açı yapacak şekilde konumlandırılmıştır. Her iki taraf da aynı atmosferik basınca maruz kaldığında, hava akış hızı ölçülmez ve gösterilmez. Ancak, hava bir uçtan diğer uca daha hızlı akarsa, iki uç arasında statik basınç farkı oluşur. Bu fark, ölçülüp, hava hızını doğru bir şekilde yansıtan bir veriye dönüştürülebilir.
Bu basınç farklarını doğru bir şekilde ölçmek ve bunları doğru bir şekilde hız ölçümlerine dönüştürmek için cihaz, atmosfer basıncındaki değişiklikleri algılayabilen basınca duyarlı bir membrana dayanır. Bu membran, tüpün tabanında yer alır ve hava hızı arttığında veya azaldığında, kalibre edilmiş bir skala boyunca hareket eden bir iğne ile bağlantılıdır. İğnenin pozisyonu, belirli bir anda hava akış hızının büyüklüğünü gösterir, böylece hava hızının anlık gösterimini elde edebilirsiniz.
Pitot tüpleri, çok düşük hızlardan süpersonik hızlara kadar geniş bir hava akış hızı aralığını ölçebilir. Dış faktörler, örneğin ısı veya rüzgar kesilmesi gibi, akışkanlıklar ve türbülanslara karşı nispeten duyarsız olacak şekilde tasarlanmışlardır, bu sayede zor koşullar altında bile doğru ölçümler sağlarlar.
İşte belirli uygulamalar için hangi anemometrelerin uygun olduğuna dair bir genel bakış. Eğer özel bir uygulama için standart ürünler arasından bir anemometre seçilemezse, müşteri veya uygulama özelinde uyarlamalar yapılması mümkün olabilir.
| Uygulama | Anemometre Türü |
|---|---|
| Düşük Hava Hızları | Sıcak Tel Anemometre |
| Havalandırma Çıkışlarında Hava Hızı | Pervaneli Anemometre |
| Kanalda Yüksek Akış Hızı | Pitot Tüplü Anemometre |
| Havalandırma ve İklimlendirme Sistemlerinin Kontrolü | Sıcak Tel Anemometre veya Pervaneli Anemometre |
| Sızdırmazlık Testi / Çekiş Ölçümleri | Sıcak Tel Anemometre |
| Rüzgar Enerjisi Santralleri İçin Rüzgar Nitelendirmesi | Kupalı Anemometre |
| Yelken Sporu İçin Rüzgar Ölçümü | Kupalı Anemometre |
| Rüzgar Şiddetlerinin Ve Tepe Değerlerinin Ölçümü | Ultrasonik Anemometre |
| Küçük Ölçüm Açıklıklı Kanallarda Hava Akışı Ölçümü | Sıcak Tel Anemometre |
Akış hızı ölçümleri yapılırken birçok anemometre akışa göre yerleştirilmelidir. Eğer sensör hava akışına ters bir şekilde yerleştirilirse, yanlış ölçümler yapılabilir veya bazı pervanelerin belirli bir çalışma yönü olduğu için sensör zarar görebilir. Bu yüzden birçok anemometrede yön okları bulunur.
Termal çalışma prensibine sahip bir anemometrede, ince ölçüm çubuğunun çarpan parçacıklar tarafından kolayca zarar görebileceğine dikkat edilmelidir. Bu nedenle, bu tür cihazlar, yüksek parçacık yoğunluğunun olacağı yerlerde kullanılmamalıdır. Bunun yerine, mekanik anemometreler veya en az 5 m/s'lik bir akış hızı ile pitot tüplü anemometreler kullanılabilir. Pitot tüplü anemometreler son derece doğru, son derece dayanıklıdır ve geniş bir hız aralığını kapsar. Ayrıca, ortalama değer hesaplama fonksiyonuna sahip anemometreler, uygun ortalama değerleri ölçmek için tam akış kesitini elips şeklinde taramayı mümkün kılar.
Rüzgar hızı, hava durumu raporlarında standart olarak 10 m yükseklikte ölçülür. Bu, yer seviyesinde önemli ölçüde değişen yerel etkilerin ortadan kaldırılmasını sağlar. Ancak, belirli uygulamalar için açık havada yapılan ölçümlerde bu standart yükseklikten sapmak oldukça mantıklı veya hatta zorunlu olabilir.